Liderlik Için Gerekli Temel Özellikler

Liderligin basta gelen özelliklerinden birisini dürüstlük olusturmaktadir. Bir lider, hiçbir zaman iki yüzlü olmamali, bugün evet dedigine yarin hayir dememelidir. Her türlü hile ve yalandan uzak kalabilmelidir. Daima dogruyu söylemelidir. Gruba karsi açik ve sözlerinde tutarli olmalidir.
Liderin adalet hissi yüksek olmalidir. Grup üyelerine karsi degerlendirme, ödül ve cezalandirmalarinda haktan ayrilmamali ve her durumda tarafsizligini koruyabilmelidir. Bu ayni zamanda grubun lidere güven duymasi sonucunu da doguracaktir .Güven ise, her türlü organizasyonda ve rekreasyon etkinliklerinde büyük önem tasir. Lidere güvenmek için mutlaka onu begenmek ya da ayni fikirde olmak gerekmez. Liderin söylediklerinin gerçekleri kastetmesine inanmak güveni olusturmaktadir. Bu olusmazsa, liderin izleyeninin olmasi düsünülemez. Zaten lider, pesinden gidenleri olan kimsedir (Drucker, 1992, s. 140).
Lider kendisinin hosuna gitmeyecek gerçekleri bile kabul edebilecek ve kararlarini kisisel sempati veya antipatilerine göre degil durumun gereklerine uygun verebilecek bir düsünsel dürüstlüge sahip olmalidir. Hatalarini anlar anlamaz kabul edecek ve degistirebilecek bir olgunlukta bulunmalidir. Bütün görüslere, bilgi ve fikirlere açik olabilmelidir. Bu özellikle rekaratif etkinlik gruplarinda, rekreasyon liderinin dikkat etmesi gerekli bir husustur.
Grup üyeleri ve grupla ilgili degerlendirmelerde objektif olabilmelidir. Basari kadar, basarisizliklarin da bütün dogru verilerini ortaya koyabilmelidir.
Lider ögüt verici degil, örnek davranisi kendi hareketleriyle gösteren kisidir. Grubun moralinin de yüksekligi liderin ögüt vermesiyle degil, bizzat kendisinin moralinin yüksekligi ile esdeger gelisecektir.
Lider, grup uyumunu bozabilecek, kendisi adina bilgi toplayan, ayni zamanda kendisinin istegine göre islerin seyrini saglayacak veya dedikodu çikaracak ajanlar bulmaya çalismamalidir.
Insanlarin çogu, lideri gerçek özellikleriyle görecek yerde, onun sempatik ve kurnazca tavirlari etkisinde kalirlar. Böylece, liderin birçok olumsuzluklarina ragmen, liderin yaninda yer alirlar. Liderler, bazi insanlarin bu zaaflarindan yararlanma yoluna gitmemelidir.
Lider, grup üyelerinin birer insan olarak birbirlerinden farkli olduklarini (davranis, yetenek, ilgi, tecrübe, duygu, yas, bilgi, güç, inanç gibi) çesitli ihtiyaçlari bulundugunu (Maslow’a göre fizyolojik, güvenlik, ait olma, takdir edilme ve kendini gerçeklestirme gibi temel ihtiyaçlar) ve bu ihtiyaçlarin her insana göre ayri öncelikler tasiyabilecegini bilmelidir.
Lider insanlarin ayni modelden yapilmis tek tip makineler olmadiginin, her insanin ayri ayri harekete geçebilecek tutkulari, kirilabilecek gururlari, bozulabilecek sinirleri ve gerçeklesmesini bekledikleri umutlarinin oldugunu unutmamalidir. Zaten, insanlari birbirinden farkli kilan ve anlasilmasi güç yapan degerleri de bunlar olusturmaktadir. Lider, bu farklari bilmek suretiyle izleyenlerine verecegi görevlerde ayarlamalar yapabilmelidir. Örnegin; agir islerin bünyesinin daha saglam biri tarafindan yaptirilmasi, fazla duygusal insanlarin fazla üzerine gidilmemesi, romantik bir insanin kamp bulasiklarini yikamaktan hoslanmayabileceginin bilinmesi gibi.
Lider grup ya da grup üyelerin yararina olabilecek kararlarin alinmasinda genis bir inceleme ve yorumlama özelligi sergiler. En iyi kararlarin alinmasini inisiyatif içinde ya da üyelerle beraber saglar.
Karardan çekinme ya da verilecek kararlarin sonuçlarindan korkma gibi sorumluluklardan kaçar bir özellik sergilememelidir. Karar alma gücü (tek basina ya da grupla beraber) ve kafalardaki istikrar, liderin önemli sayilabilecek özelliklerini olusturmaktadir.
Lider, etrafindaki insanlarin ona her seyi açikça söyleyebilecek serbestlik havasi yaratabilmelidir. Ayni zamanda lider, grup içindeki muhalif düsüncelerin ortaya çikmasina da bu serbestligiyle cesaret vermelidir. Liderin buna grubu daha iyi tanimak, üyelerin gerçek fikirlerini ögrenmek bakimindan da ayrica ihtiyaci vardir.
Lider, layik oldugu takdiri göremedigi durumlarda da kuvvet ve inancini kaybetmemelidir. Bu bakimdan iradesinden ve sevgisinden taviz vermemelidir. Uygulamalar göstermistir ki, bir çok liderin degeri sonradan daha iyi anlasilabilmektedir.
Lider, genellikle zeka düzeyi yüksek kisilerden olusmaktadir. Ancak, yapilan arastirmalar çogu kere grup üyelerinin kendilerinden çok daha fazla zeki olan liderleri benimsemediklerini ortaya koymaktadir. Üyeler “bizlerin en iyisi olabilir” diye kabul ettikleri lideri, bizlerin çok çok zeki liderin grup tarafindan “bizden bir” olarak görülmesidir. Lider, üyelerin kendisini disaridan biri degil de bizden biri ya da bizim en iyimiz seklinde görmelerini saglayacak bir çalisma ve çaba gösterebilmelidir.
Ayrica, liderin grup zeka ortalamasinin çok üstünde olmasinin sakincasi, liderin ilgilerinden dolayi grup sorunlarina yakin olamayacagi, grupla iletisimin azalacagi ve liderin getirecegi yeniliklerin grupla ters düsme ihtimali olarak belirtilmektedir (Krech,1983, s.271-272). Zeki olmak, yine de liderler için önemli bir özelliktir. Zira zeki olmak, hem kendini hem de yabanci olan, ters ve çok degisik fikirleri anlamak, dinlemek demektir.
Leantnand’in dedigi gibi; zeki olmak kendini duyma ve düsünce seklini tanidiktan sonra, bütün ötekilerine kendini uydurabilmektir.
Lider, duygusal olgunlugu gelismis, tam bir yetiskin olmalidir. Lider, coskusunu her zaman koruyabilmelidir. Özellikle rekreasyon alanda çalisan bir lider, bir çok aktivite ve iliskiyi yaratici enerjisini dogru yönlere kanalize ederek gerçeklestirmek durumundadir.
Insanlara hizmet verme zevkini, elde ettigi maddi imkanlarin daha ötesinde bir anlayisla tadabilme özelligini elde edebilmelidir (Bucher, 1972, s. 251)
Liderin baska bir özelligi, rolünü arzu etmesidir. Yani liderlik rolünü oynamaya istekli olmasidir. Bu ise,kisinin içinde fark edilme arzusunun olmasina baglidir. Aksi takdirde, liderlik yapan kisiden basari beklenmesi yanlis olur (Roberts, 1989, s. 46).
Liderlik özellikleri üzerine bir çok arastirma yapilmis ve bir çok ünlü kisi fikirler ileri sürmüstür. Bunlardan ünlü Hun Imparatoru Atilla’ya göre; liderlik özellikleri sunlardan olusmaktadir (Roberts, 1989, s.36-41)
1- Baglilik: Sadik olunmalidir. Ancak baskalariyla ayni fikirde olmamak, sadik olmamak degildir. Ayrica fikirler de dinlenmelidir.
2- Cesaret: Lider görevini yerine getirebilecek cesarette olmalidir. Engelleri görünce gerilememeli, sasirmamalidir.
3- Arzu: Zayif lider, lider olmak istemeyen kisidir.
4- Duygusal Güç: Her türlü duygusal kuskuya ragmen görevlerin yerine getirilmesi gereklidir.
5- Fiziksel Güç: Görev geregi her türlü zorluga karsi koyabilecek bir bedensel güç gereklidir.
6- Sezgi: Baskalarinin degerini anlayip takdir edebilmek ve baska kültür inanç ve geleneklere karsi da duyarli olabilmektir.
7- Kararlilik: Ne zaman harekete geçip, ne zaman durulacaginin bilinmesi gerekir.
8- Tahmin: Düsünceler, hareketler ve sonuçlar önceden tahmin edilebilmelidir.
9- Zamanlama: Hareketlerin zamanlamasi lider için büyük önem tasimaktadir.
10- Rekabetçilik: Kazanmak arzusu lider için önemlidir. Ancak, her zaman kazanmak önemli degildir. Önemli durumlardan kazançli çikmak en iyisidir.
11- Özgüven: Uygun egitim ve deneyim liderde, her türlü sorunla basa çikabilecek bir kisisel özgüven yaratir.
12- Sorumluluk: Kendisinin ve izleyenlerin sorumlulugunu üstlenmeyi bilmek, liderligin temelini olusturur.
13- Inanirlik: Lider sözlerine ve hareketlerine dogruluguna hem izleyenleri hem de diger insanlarin inanmalari önemlidir.
14- Israrcilik: Yapilan hareketi ya da eylemi israrla yerine getirme, hedefe ulasma istegidir.
15- Güvenirlik: Lider kendisine güvenildigini bilmelidir. Bunun devami için de her türlü çabayi göstermelidir.
16- Koruyuculuk: Lider güven ve baglilik uyandiran bir etki yaparak, koruyucu özelligini ön plana çikarir.
“Bütün büyük adamlar liderdir.”
Belirli amaçlar çerçevesinde bir araya gelmis belirli sayidaki insanlarin etkili bir biçimde yönlendirilmesi, faaliyetlerin ortak hedefleri yönetim olarak kontrol altinda tutulmasi ve istenen sonuçlara ulasilmasi büyük oranda liderlikle iliskilidir.
Liderlik, insanlarin baskalarina kendilerini izlemelerini kabul ettiren bir davranis niteligidir.
Liderlik, belirli hedefler dogrultusunda bireylerin faaliyetlerine rehberlik etme, bunlari yönlendirme ve etkileme sürecidir.
Izcilik ve Toplum, Toplum Içinde Izciligin ve Izci Liderini Rolü, Liderin Nitelikleri
Izci toplumun bir üyesi olduguna göre, izlik ve toplum ayri düsünülemez. Izciligin görevi iyi insan, iyi yurttas yetistirmektir. Toplumun da istedigi budur. Çocuk ve gençlerin bu vasiflarla yetismelerinden ki davranis ve faaliyetleri ile toplumun ilgisini çeker.
Izciler kamp, gezi, yürüyüs ve sosyal içerikli faaliyetleri ile yararliliklarini, tutum ve davranislarini sergileyerek izciligi topluma tanitir.
Izciligin topluma tanitilmasi, toplum içinde yayilmasi, kabul görmesi izciligin toplumdan destek görmesini saglar. Tüm bu olusumlarin ve gelismelerin basarilmasinda iyi bir izci lideri önemli bir rol oynar.
Iyi bir izci lideri, izciligi bilen, bilgi, yetenek ve davranis içeriginde bir takim üstün özellik ve niteliklere sahip olmalidir. Lider izcilerine, ailelerine ve teskilatina karsi görevleri ve sorumluluklari olan, izciligin bir egitim sistemi oldugu inanciyla izciligi çevresine tanitan, benimseten bir yönlendirici kisidir.
Görevini ve sorumlulugunu bilen, izcilerine ve topluma örnek, toplumda sevgi, saygi ve kardesligin yerlesmesinde yardimci, anlayisli, sabirli, hosgörülü,mütevazi, fedakar, özverili, yapici ruha sahip olmalidir.
Inançli ve duyarlidir. Çocuk ve gençlerin psikolojisini iyi bilir. Toplumun deger yargilarina ve ahlaki degerlerine karsi hassas olmali, iyi iliskiler kurabilen, planli ve programli çalisan, giyinisiyle ve konusmasiyla örnek bir insandir.
Liderlik Tipleri
1- Otokratik lider.
2- Demokratik lider.
3- Laisses-faire liderlik.
Liderin Nitelikleri
Küme basinin Sorumluluklari
1- Görev sorumlulugu.
2- Grubu canli tutma sorumlulugu.
3- Kisilere karsi olan sorumlulugu.

Küme Basinin Nitelikleri
1- Karakter ve sahsiyet sahibi.
2- Saygili, neseli, güler yüzlü.
3- Çaliskan ve becerikli.
4- Çevresini ve toplumu iyi taniyan.
5- Kendisini daima yenileyen.
6- Yapici bir ruha sahip.
7- Zaman zaman kendini elestiren. (özelestiri)
8- Küçük izcileri, velileri ve çevresindekilerle iyi iliskiler kurabilen.
9- Sayilan ve güvenilen.
10- Dogru ve ani karar verebilen.
11- Yasa, kanun, yönetmeliklere saygili.
12- Doga ve kültür eserlerini seven, koruyan.
13- Çocuklara anlatarak degil, yasatarak egiten.
14- Tüm davranislariyla örnek.
15- Adaletli, hosgörü sahibi.
16- Olaylari iyi degerlendiren.
17- Genel saglik kurallarini iyi bilen.
Oymak Basi Liderinin Nitelikleri
1- Çaliskan, yaratici.
2- Dürüst, inandirici.
3- Sevecen, sempatik.
4- Sabirli, hosgörülü.
5- Esitlik uygulayabilen.
6- Bilgili, ögretebilir.
7- Güvenilir.
8- Fedakar, cesur.
9- Isini bilen, süratle karar verebilen.
Ocak Basi Liderinin Nitelikleri
1- Bilgili, yaratici, psikolojik ve pedagojik bilgilere sahip.
2- Iyi bir gözlemci, anlayisli.
3- Ikna yetenegi güçlü, adil, demokratik, hosgörülü, özveri sahibi.
4- Sempatik, uyumlu, becerikli, çok yönlü, tedbirli, sabirli.
5- Arastirici, yenilikçi, üretken, uygulama becerisi olan.
6- Toplumsal olaylara duyarli, çevre ile ilgili diyaloglar kurabilen.
7- Taklitten uzak, oldugu gibi görünen.
8- Pratik zeka yeterliligine sahip.
9- Ögretmen degil; bir abla, bir abi ve arkadas oldugunu düsünen iyi bir ocak basidir.
Iyi Liderin Özellikleri
1- Üstün kabiliyetli.
2- Üstün beceri,
3- Güvenilir, bilgili.
4- Güvenilir ahlakli.
5- Saglam moralli.
6- Disiplinli olmalidir.
Liderin izciye Karsi Rolleri ve Sorumluluklari
1- Lider izcisine örnek olmalidir.
2- Izcisine güvenmelidir.
3- Izcinin sirdasi olmalidir.
4- Bütün izcilere karsi adil olmalidir.
5- Çok yönlü olmalidir.
6- Yenilikçi olmalidir.
7- Izcisini tanimalidir.
8- Demokratik olmalidir.
9- Izcilerin sorunlarina egilmelidir, rehber olmalidir.
10- Izcilerin çalismalarini degerlendirmeli ve denetlemelidir.
Izci Liderinin Izci Ailesine Karsi Rolleri ve Sorumluluklari
1- Izcinin ailesine güvenmelidir.
2- Ailenin inançlarina karsi saygili olmalidir.
3- Izcinin ailesini yakindan tanimalidir.
4- Izcinin etkinliklerine ailelerini davet etmelidir.
5- Izciligi aileye tanitmalidir.

Sadece kendini düsünen degil, baskalarina hizmet ederek topluma hizmet için ruhen ve bedenen gelismis, Atatürk Ilke ve Düsünce dogrultusunda, saglikli, saglam karakterli, Milli duygular ve kavramlarin bilincinde, samimi ve ciddi arkadaslik, kardeslik duygulari ile toplumu izcilige kazandirir.
Izci Liderinin Topluma Karsi Rolleri ve Sorumluluklari
1- Lider sosyal olmalidir.
2- Liderin toplumda sayginligi olmalidir.
3- Lider aktif olmalidir.
4- Toplumun deger hükümlerine saygili olmalidir.
5- Atatürkçü olmalidir.
6- Topluma izciligi tanitmak için çaba sarf etmelidir.
7- Toplumun izcilige katkida bulunmalarini saglamalidir.
Izci Liderinin Izcilik Teskilatina Karsi Rolleri ve Sorumluluklari
1- Lider,dilek ve müracaatlarinda hiyerarsiye uymalidir.
2- Türkiye Izcilik Yönetmeligine ve Bakanlik Genelgelerine uymalidir.
3- Planli ve programli olmalidir.
4- Kendi konumunu tam ve anlamiyla bilmelidir.
5- Izcilik teskilatini tanimalidir